Gevoelrecensie: geowned worden terwijl ik daar juist boven wilde staan

In de vorige week ook al verschenen rubriek ‘gevoelrecensie’ bespreek ik hoe dingen voelen. Vandaag: hoe het voelde om online geowned te worden terwijl ik mij juist niet met het ownen van mensen (zoals bijvoorbeeld ‘Laurens Buijs’) wilde bezighouden.

Bij de jaarwisseling van 2022 naar 2023 was mijn goede voornemen ‘dagelijks iets op sociale media zetten’. Klinkt misschien treurig, maar het kwam doordat ik Annie Rauwerda van Depths of Wikipedia had gelezen. Zij schreef: social media wordt echt beter als je eraan meedoet, in plaats van er enkel op kijkt. Ik voelde dat dat waar was. Het beste zou het waarschijnlijk zijn me helemaal los te koppelen van sociale media, er gewoon niet aan mee te doen, maar ik moest en moet er voor werk op kijken en ik wil schrijven en hoe vind je anders lezers tegenwoordig, als niet via sociale media? Dus zat ik er voor mijn gevoel nog aan vast, en dus kon ik er inderdaad beter aan meedoen.

Alleen: hoe doe je goed mee aan sociale media? Hoe doe je ethisch mee aan sociale media?

Ik besloot dat ik dat zou doen door specifiek niet de ophef op te zoeken, door mij te onthouden van ‘het makkelijke commentaar’, en door maar gewoon te proberen de grappen te maken die me echt leuk leken, zonder te verzanden in een verlangen naar likes. Ik zou mij niet bezondigen aan het ownen of willen ownen. Ik zou puur en onverstoorbaar blijven, juist doordat ik dagelijkse iets zou posten. Het zou daarmee gaan over discipline en levenslust, niet over likes.

1 januari 2023 lukt het me niet iets te posten (ik was bij thuis-, huis- en loodsfeesten de nacht ervoor), maar op 2 januari poste ik een grap over sirenes. Vier likes, merkte ik ondanks alles op. De dag erna: een observatie van toen ik in de buurtbibliotheek werkte en een van de stamgasten die daar de krant las een ongelofelijk gore opmerking maakte. 22 likes, maar ook een opmerking van ‘MediaMentor’ die zei: ‘Dit is niet gebeurd. Maar het is wel een leuk verhaal.’

Daar was ik een paar dagen woedend over, wat op zich sneu was, en tegen mijn voornemen in. Toch belette dat me niet in de dagen die volgden iets te posten over een interactie met een kassière bij de Jumbo, iets over loterijen, iets over sigaretten, iets over Fatbikes. Daar had ik de smaak te pakken. In de fietsenstalling zag ik dat een Fatbike niet in de rails van stalling plaatste, en mijn oprechte vrolijkheid daarover had ik vastgelegd in vier foto’s die ik deelde, en die mij 22 likes opleverden. Eerlijk werk, eerlijk verdiend, vond ik, ook al begon ik best moe te worden van iedere dag zoveel op mijn telefoon kijken. Dat vond ik een groot nadeel van dagelijks posten: dat ik zoveel op mijn telefoon keek.

De dag daarna merkte ik al dat het niet alleen mijn hoofd, maar ook online erg rommelde, en het was dan ook rond die tijd dat ‘Laurens Buijs’ viral begon te gaan. Ik geloof dat die dag, de 14e januari 2023, een zaterdag was, en het was rond die zaterdag dat ‘Laurens Buijs’ viral ging.

‘Laurens Buijs’ begon die dagen berichten te posten over dat de UvA te ‘woke’ was, en dat ze compleet waren doorgeslagen in ‘gendergekte’. ‘Buijs’’ mening wás eventjes interessant, wás brisant, omdat hij lesgaf in gender studies op de universiteit was en vanuit die positie onmiskenbaar iets van autoriteit, iets van cachet had. Maar al gauw bleek ook dat hij een beetje van het pad was, aan het provoceren was, dat hij een complot-afslag had genomen, en ondanks dat dat duidelijk was, konden mensen het niet laten te reageren op hoe ‘vreemd’ zijn oekaze tegen ‘woke’, tegen ‘gender’ was. Ze konden het niet laten niets over hem te zeggen. Mij en een paar anderen leek het een veel beter idee juist niets te zeggen over ‘Laurens Buijs’, maar velen dachten daar anders over.

‘Laurens Buijs’ ging dus viral op een voor mij zeer vermoeiende en teleurstellende manier, namelijk door middel van de verontwaardiging van de mensen, van de mensen die het niet konden laten snedig te reageren op wat hij zei. Het voelde voor mij verkeerd, dat schijnbaar diepe verlangen om andere mensen te ‘ownen’, te vernederen, en ze daarmee richting de psychische sfeer te trekken die we ‘normaal’ noemen. Het was alsof mensen het niet konden laten te proberen ‘Laurens Buijs’ te ‘ownen’, terwijl het mij juist veel gezonder leek niets te zeggen over ‘Laurens Buijs’. Maar zo ging het niet: een gulzige gretigheid snedig te posten over ‘Laurens Buijs’ maakte zich van de mensen meester en binnen een paar dagen tijd kreeg ‘Laurens Buijs’ er duizenden volgers bij.

Ik moet door de herinneringen aan het gedoe rondom ‘Laurens Buijs’ denken aan de game Inside. Daarin speel je een jongetje dat op de vlucht is en uiteindelijk in een sinister wetenschappelijk lab terechtkomt, waar hij wordt opgenomen in een bal vlees met armen en benen die kreunend door het leven gaat. Bij social media moet ik denk aan die bal vlees, een kreunend wezen dat woest om zich heen grijpt en alles wat het pakken kan in zich op neemt, en als dat niet lukt er woedend naar huilt.

Heb je gezien hoe gek Arie Boomsma uit het water kwam? Dat is toch raar?

Met onrust over de hoeveelheid aandacht die er online uitging naar ‘Laurens Buijs’ liep ik die zaterdag, de 14e januari 2023, de supermarkt in, en terwijl ik nadacht wat dan wél een goede reactie zou zijn op ‘Laurens Buijs’, viel me ineens iets heel kleins op in het vak met de schoonmaakproducten: het leek alsof er mosterd in het schap schoonmaakspullen stond, terwijl dat niet het geval was. Ik maakte wat foto’s en postte die dag dit bericht:

Het kreeg ongeveer 89 likes (88), en flink wat reacties. De mensen konden ermee lachen en gingen er - denk ik - voor het plezier serieus op in. Ik had niet duidelijk gemaakt dat de vlucht richting de micro-observatie eigenlijk een passief-agressieve reactie was op de buitensporige aandacht die uitging naar ‘Laurens Buijs’, maar ik denk dat mensen toch iets van die agressie voelden en er in eerste instantie positief op reageerden. Dat gaf mij dan weer een goed gevoel, alsof ik me succesvol boven het hele gedoe met ‘Laurens Buijs’ had geplaatst, alsof ik met succes “zo kan het ook mensen” had gezegd, en de mensen me juichend waren bijgevallen. Naarmate het weekend vorderde verdween mijn zelfingenomenheid. Ik weet niet wat het was, maar er vond een zogenaamde vibe shift plaats. Ik zag de reacties bij het bericht ook zuurder worden. Op zondag vroeg ‘Lisanne @PLOTUS46’ mij als reactie op het supermarkt-bericht:

Jan ben jij toevallig enig kind?

Ik zat er erg slecht in die zondag. Ik was helemaal gaar van op mijn telefoon kijken en januari is sowieso een hele zware maand en dus was ik erg somber, ook al doordat mijn bericht kennelijk niets had gedaan om de hoeveelheid aandacht voor ‘Laurens Buijs’ te verminderen. Ik had inmiddels ook zelf gewoon een grote behoefte aan nog meer interactie op sociale media, een behoefte aan nog meer engagement, en ondanks dat ik de bui al voelde hangen, ging ik toch op die vraag van Lisanne @PLOTUS46 in. Ik zei tegen Lisanne @PLOTUS46:

“Waarom, wat is de aanname of gedachtegang?”, en met dat ik het typte en postte voelde ik dat ik een grote fout had gemaakt, want heel kort erna antwoordde ze met een link naar een eigen viral post die ze in 2022 had geplaatst, en de tekst daarvan luidde:

Je merkt vaak aan mensen dat ze enig kind zijn omdat ze dingen vertellen waarop er door een broer/zus had moeten worden gezegd: ‘oké en wie boeit dit precies?’

Ik wilde me niet geowned voelen. Ik wilde er boven staan. Ik wilde duidelijk maken dat ik niet geowned was, omdat mijn bericht passief-agressief bedoeld was, omdat het juist bedoeld was om buiten de social media-dynamiek van ownen en geowned worden te staan. Maar zo voelde het niet. Het voelde helemaal niet alsof ik er boven stond. Ik voelde me allesbehalve ongeowned. En omdat ik zo gaar en somber was keek ik nu weer de hele tijd op mijn telefoon om te zien hoeveel likes het bericht van Lisanne @PLOTUS46 kreeg, en het waren er zes of zeven, en je kon in die tijd nog zien welke mensen precies posts liketen, en ik haatte ze allemaal, ‘Bart van Rijswijk’ zat er tussen, weet ik nog, en ik dacht, ik haat Bart van Rijswijk met de haat van tienduizend zonnen en ik had meteen geen zin meer om dagelijks te posten. Toch deed ik het die dag nog wel, die zondag, ik postte het bericht:

Wat een verhaal: de voormalige hikikomori Tettyo Saito (1992) kwam door Roemeens te leren op zijn kamertje in Tokyo uit zijn depressie en isolement en publiceert nu in literaire tijdschriften (en Vice) in Roemenië: https://archyde.com/i-am-japanese-and-i-learned-to-swear-in-romanian-from-vice-romania-articles/

Maar met het posten voelde ik al dat ik verloren was, en de mensen voelden het, ze voelden dat mijn enthousiasme daarin niet meer oprecht was, ze voelden dat ik nu gewoon likes nodig had, dat ik niet meer postte uit discipline of uit liefde voor het onderwerp of het internet, maar uit een soort gevoel van mijn wonden likken, zo voelden de mensen dat, of althans dat dacht ik op mijn beurt.

Ik heb lang nagedacht over een antwoord aan Lisanne @Plotus46, heb ook meermaals op het punt gestaan om haar te vragen om een interview, maar niets was toereikend, niets leek in de verste verte op een idee. “Lisanne, mijn bericht was passief agressief over Laurens Buijs en ik heb een liefhebbende zus”, zou ik nu typen, maar dat is twee jaar te laat. Destijds klopte het niet. Ook nu voelt het niet per se als een ware uitspraak. Ten slotte heb ik haar bericht maar gewoon geliked.

Hoe het ook zij, nadat ik geowned was door Lisanne @plotus46, heb ik vier dagen niet meer gepost. Heel januari 2023 heb ik toen nog redelijk wat tweets geplaatst, maar de jeu was er zeker wel uit.

Ik geef geowned worden op Twitter/X.com terwijl ik dacht dat ik er boven stond 3 sterren. De ervaring zelf was slecht en vernederend, maar ik heb wel twee jaar lang gedacht dat het op en dag vast nog eens materiaal zou worden, waardoor er ook hoop aan vast zat. De vernedering was dus niet allesverwoestend. Vandaar: een 3 sterren-ervaring. Ook heb ik mijn les geleerd: sinds 1 januari probeer ik dagelijks iets op Bluesky te zetten en daar ben ik nog niet geowned, en ik denk dat ik ook zal proberen minder passief-agressief te posten. Wel krijg ik daar vaak 1 a 2 likes per post. Maar dat vind ik niet erg. Nou ja, een beetje erg. Ik probeer er niet op te letten. Ik probeer zuiver en goed te blijven.

Fooienpot, voor als je genoten hebt: