Lopend onderzoek: Wie bedacht het frikandelbroodje?
In de rubriek ‘Lopend onderzoek: een chronologie’ bespreken we de inhoud van de Volkskrantrubriek ‘Lopend onderzoek’ die is afgeleid van de rubriek ‘Lopend onderzoek’ uit deze nieuwsbrief. Met vandaag: achtergrond bij de vraag wie de uitvinder is van het frikandelbroodje.
In de Volkskrant staat vandaag een inleiding bij mijn zoektocht naar de uitvinder van het frikandelbroodje. Ik heb al 15 mails binnen met tips, dank daarvoor, dit kan weleens wat worden. Omdat de ruimte daar beperkt is, wil ik ook op deze plek nog wat herinneringen aan en memes over het frikandelbroodje delen.
De persoonlijke feiten over het frikandelbroodje zijn dat ik denk dat ik ze tegen het einde van mijn middelbare schooltijd begon te eten en niet meer ben opgehouden. Dit deed ik: ik dronk Vifit Perzik en at frikandelbroodjes. Die smaakcombinatie is zo subtiel als een kopstoot, maar het is wel de smaak van betrekkelijke zorgeloosheid. Waarom geeft een frikandel in een jasje van curry en bladerdeeg zo’n veilig gevoel?
Ik heb geen specifieke herinneringen meer aan wanneer ik echt mijn eerste frikandelbroodje at. Het voelt net zo goed alsof hij er mijn hele leven was, al schijnt die snack zich pas halverwege mijn middelbare schooltijd echt te hebben verspreid over Nederland. Van later in het leven heb ik wel specifieke herinneringen. In 2011 of 2012 ging ik met de trein terug uit Tilburg naar Amsterdam. Op Den Bosch of Utrecht moest ik overstappen, ik had een frikandelbroodje gehaald bij de Albert Heijn To Go en zag Joost Zwagerman iets verderop op het perron heen en weer benen. Hij was woest aan het bellen. In de trein werkte ik een interview uit met, ik meen, een etherpiraat. Ik at het frikandelbroodje en mijn laptop en ik zaten helemaal onder de bladerdeegkruimels. At Joost Zwagerman weleens frikandelbroodjes, vroeg ik me toen af.
In 2016 stemde het VK voor Brexit en won Donald Trump. In september dat jaar at ik een frikandelbroodje in wat op de parkeerflat van de VPRO lijkt en nam ik een selfie. Ik geloof niet dat ik gelukkig was:
In 2019 sprak ik voor Brandpunt+ verschillende jongeren die meme-accounts runden en zodoende viel me op dat het frikandelbroodje zo centraal stond in de Nederlandse memecultuur. De volgende memes voelen erg ‘2019’, ik denk omdat ze uit dat jaar zijn:
En deze:
En deze:
en deze:
Door deze meme-sferen probeerde ik toen voor het eerst de bedenker van dat broodje op te sporen. Ik mailde ‘De Graaf Bakeries’, een bakkerij die enkel bakproducten aan andere supermarkten en bedrijven levert, dus niet aan consumenten zelf. Zij wilden niet met me spreken over dit onderzoek, omdat ze ‘liever op de achtergrond bleven’, of iets dergelijks. Maar zie hoe ze op hun site tonen hoe frikandelbroodjes worden gemaakt, het is haast pornografisch in beeld gebracht:
In 2020 ging een beschimmeld frikandelbroodje viral.
Op 30 december 2020 vroeg Redditor Danielb1405 zich af wanneer het frikandelbroodje is ontstaan (hun initiele schatting: 2005, maar later bijgesteld naar 1996, en misschien zelfs 1983. Een naam van een bedenker zat er nog niet tussen.)
In 2022 vroeg ook het Jeugdjournaal hoe lang het frikandelbroodje al bestond, en wie het had bedacht (antwoorden: ‘minstens 19 jaar’, en ‘onduidelijk’).
Een paar maanden geleden vroeg Ubel ‘Fritoricus’ Zuiderveld zich in video-vorm af wie de bedenker is van het frikandelbroodje:
Tegenwoordig is het frikandelbroodje zelfs tot brainrot-content verheven of verlaagd of hetzelfde gebleven:
Tiktok failed to load.Enable 3rd party cookies or use another browser
Ongeveer een maand geleden waren de frikandelbroodjes in de bonus bij mijn Albert Heijn: twee voor €1,99. Ik kocht ze, en heb ze thuis buiten het zicht van mijn vriendin en verspreid over twee dagen opgegeten.
Dit zijn de feiten tot dusver, zoals ik ze overzie. Ik ben in hartelijk contact met Ubel Zuiderveld (volg die man!), en heb mails binnen van mensen, die me informatie sturen die strookt met Ubels ideeën en vermoedens. Wat dit alles politiek of cultureel of discursief te betekenen heeft weet ik niet, ik weet ook niet wat het precies voor mijzelf betekent. Wél hoop ik uiteraard dat ik via de snack weer wat met je verbonden ben. Heb je zelf nog een idee, suggestie, toevoeging, frikandelbroodje-anekdote? Ik nodig je van harte uit te reageren in een comment hieronder of via een mailtje terug.
Dan nog de gebruikelijke oproepen:
Ik weet niet waar het frikandelbroodje vandaan komt, wel dat het 'AH Kingsize frikandelbroodje speciaal' nu in de Bonus is ('vers uit onze oven', https://www.ah.nl/producten/product/wi588283/kingsize-frikandelbroodje-speciaal). Door dat 'speciaal' hoopte ik even dat er uitjes bij zaten, maar dat lijkt niet het geval. Toch ga ik dit geval zeker uitproberen.